Aware About Microplastic

માઇક્રોપ્લાસ્ટિક વિશે પાંચ આશ્ચર્યજનક હકીકતો તમારે જાણવી જોઈએ

પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ એ આપણા મહાસાગરો અને આપણા ગ્રહ સામેની સૌથી મોટી ચિંતાઓમાંની એક છે. તે લગભગ દરેક વસ્તુમાં છે જેનો આપણે ઉપયોગ કરીએ છીએ અને તે આપણા જીવનકાળ પછી લાંબા સમય સુધી રહેશે.

આ પણ વાંચો: જો દુનિયા માત્ર 5 સેકન્ડ માટે ઓક્સિજન ગુમાવી દે તો શું થશે ?

સૌથી ટકાઉ પ્લાસ્ટિક, જેમ કે બોટલ, બાયોડિગ્રેડ થવામાં 450 વર્ષથી વધુ સમય લાગી શકે છે. ઉપરાંત, પ્લાસ્ટિકના વિવિધ પ્રકારો છે જે આપણા પર્યાવરણમાં અલગ રીતે તૂટી જશે. અને આપણે જે પ્લાસ્ટિક જોઈ શકીએ છીએ તેના કરતાં ઘણું બધું છે. એકવાર પ્લાસ્ટિક આપણા હાથમાંથી નીકળી જાય છે, તે માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ તરીકે ઓળખાતા નાના કણોમાં તૂટી જાય છે. આ પ્રકારનું પ્લાસ્ટિક 5mm કરતાં ઓછું હોય છે, જેનો અર્થ છે કે જ્યારે તમે કુદરતી રેતી અને કાંપ સાથે ભળી જાઓ ત્યારે તમે તેને સરળતાથી જોઈ શકશો નહીં.

તલના બીજ કરતાં નાનું, માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ સરળતાથી ભૂલી અથવા અવગણી શકાય છે. આને કારણે, તેઓએ અજાણતાં જ આપણા રોજિંદા જીવનના લગભગ દરેક પાસાઓમાં પ્રવેશ કર્યો છે. આપણા પર્યાવરણ પરની તેમની અસરો વિશે આપણે હજુ પણ થોડું જાણીએ છીએ. પરંતુ અમે જે જાણીએ છીએ તે તમને આશ્ચર્યચકિત કરી શકે છે.

આપણા મહાસાગરોમાં મોટું પ્લાસ્ટિક માઇક્રોપ્લાસ્ટિક બની જાય છે

દર વર્ષે, માણસો લગભગ આઠ ટન પ્લાસ્ટિક વડે આપણી જળ પ્રણાલીને પ્રદૂષિત કરે છે. આ ઘણા દેશોમાં સતત રિસાયક્લિંગ અને શિક્ષણના અભાવને કારણે છે. આ પ્લાસ્ટિક આખરે આપણા મહાસાગરોમાં પ્રવેશ કરે છે. જ્યારે કેટલાક પ્લાસ્ટિક કે જે આપણા દરિયાકિનારા પર ધોવાઇ જાય છે અને તેને ઉપાડી અને સૉર્ટ કરી શકાય છે, ત્યારે અન્ય ટુકડાઓ આપણા મહાસાગરોમાં તરતા પ્લાસ્ટિકના કાટમાળના મોટા ટાપુઓ, પાંચ મહાન કચરાના પેચમાંથી એકમાં જોડાશે. અન્ય ટુકડાઓ આપણા મહાસાગરોમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક બની જશે.

સમુદ્રી વાતાવરણ અને સૂર્યના યુવી કિરણો પ્લાસ્ટિકના મોટા ટુકડાને માઇક્રોપ્લાસ્ટિકમાં તોડી નાખશે. જો કે, તેમના નાના કદને કારણે, તેમના માટે સમુદ્રી જીવન સાથે ભળવું સરળ છે. ખોરાક આપતી વખતે માછલીઓ અકસ્માતે તેમને ગળી જાય છે, તેઓ પ્લાન્કટોન દ્વારા ખાવા માટે એટલા નાના પણ હોય છે. ખાદ્ય શૃંખલાના તળિયે હોવાથી, અન્ય માછલીઓ ઘણીવાર આ પ્લાસ્ટિકને પણ ખાશે. જો ખાવામાં ન આવે તો, પ્લાસ્ટિક પ્લાન્કટોનની પાચન તંત્રમાંથી પસાર થઈને આપણા મહાસાગરોના તળિયે ડૂબી જશે.

માઈક્રોપ્લાસ્ટિક્સનો ઉપયોગ રોજિંદા ઉત્પાદનોમાં થાય છે

રોજબરોજના ઘણા ઉત્પાદનો એવા છે કે જેમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક હોય છે તે આપણે જાણતા નથી. અમુક ચહેરાના એક્સ્ફોલિયન્ટ્સ અને ટૂથપેસ્ટની ટ્યુબમાં માઇક્રોબીડ્સનો સમાવેશ થાય છે જે 1950ના દાયકાથી પ્લાસ્ટિકના બનેલા છે. કુદરતી રીતે બનતા એક્સ્ફોલિયન્ટ્સનો ઉપયોગ કરવા માટે પ્લાસ્ટિક એ સસ્તો વિકલ્પ છે. આ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષકો એટલા નાના છે કે તમને ખ્યાલ નહીં આવે કે તેઓ ત્યાં છે પરંતુ જ્યારે પણ આપણે તેનો ઉપયોગ કરીએ છીએ ત્યારે કણો પાણીની વ્યવસ્થામાં ધોવાઇ જાય છે.

કૃત્રિમ કપડાં અને ફ્લીસ પણ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે. આ સામગ્રી બનાવવા માટે વપરાતા ફાઇબર વધુ ટકાઉ અને લાંબા સમય સુધી ટકી રહે તે માટે બનાવવામાં આવે છે. નુકસાન એ છે કે અમે પ્રક્રિયામાં મોટી સંખ્યામાં પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષકો બનાવીએ છીએ. જ્યારે પણ આપણે તેને ધોઈએ છીએ ત્યારે ફેબ્રિક્સ 1,900 સિન્થેટિક ફાઇબર છોડશે. સસ્તી કિંમતે કપડાં બનાવવા માટે કૃત્રિમ કાપડનો વધુને વધુ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે - પરંતુ કયા ભાવે? વૈજ્ઞાનિકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે આ તંતુઓ આપણા મહાસાગરોમાં 85% માઇક્રોપ્લાસ્ટિક બનાવે છે.

આપણા મહાસાગરોમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક દરેક જગ્યાએ છે

વિશ્વભરના અભ્યાસોએ આપણા મહાસાગરોના દરેક ખૂણામાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક શોધી કાઢ્યું છે. વિશ્વની સૌથી ઊંડી કુદરતી ખાઈ મારિયાના ટ્રેન્ચમાં પણ પ્લાસ્ટિક મળી આવ્યું છે. મળી આવેલ કેટલાક પ્લાસ્ટિક હજુ પણ પ્લાસ્ટિક બેગની જેમ મોટા છે, પરંતુ મોટા ભાગના નાના, અદ્રશ્ય કણો છે. આપણા મહાસાગરોમાં "ગુમ થયેલ" પ્લાસ્ટિક શોધવા માટે તાજેતરનો અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. સપાટી પર પ્લાસ્ટિકની માત્રા તમામ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષકોનો માત્ર એક અંશ છે. વૈજ્ઞાનિકોએ શોધ્યું છે કે આપણા મહાસાગરોના તળિયે માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સની પણ મોટી માત્રા મળી શકે છે.

વૈજ્ઞાનિકોને આર્કટિક દરિયાઈ બરફમાં પ્લાસ્ટિકના પ્રદૂષકો પણ જોવા મળ્યા. આર્કટિક બરફના સર્વેક્ષણે તારણ કાઢ્યું છે કે માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ વર્ષોથી એકઠા થઈ રહ્યા છે, કારણ કે આપણે વધુ પ્લાસ્ટિક બનાવીએ છીએ, તે ઘણી વધુ માત્રામાં મળી આવે છે. કેટલાક નમૂનાઓમાં દરિયાઈ બરફના લિટર દીઠ 12,000 માઇક્રોપ્લાસ્ટિક કણો મળી આવ્યા હતા. આ દરિયાઈ બરફ પીગળીને ખાદ્ય શૃંખલામાં ફરી જોડાઈ શકે છે.

પીવાનું પાણી માઇક્રોપ્લાસ્ટિકથી સુરક્ષિત નથી

આપણા મહાસાગરો ઉપરાંત, નળના પાણી સહિત આપણી પાસેના પાણીના દરેક સ્વરૂપમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ મળી શકે છે. તાજેતરના અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે 83% મેટ્રોપોલિટન નળના પાણીમાં પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષકોના સ્વરૂપો છે. કમનસીબે, આ કણોને ઘણી વોટર પ્રોસેસિંગ સિસ્ટમ્સમાં ફિલ્ટર કરવામાં આવતા નથી. તે પછી અમે જે પણ ઉપયોગ કરીએ છીએ તેમાં સમાવિષ્ટ કરવામાં આવે છે - અમારા દાંત સાફ કરવાથી લઈને શાકભાજી ધોવા સુધી.

બોટલનું પાણી પણ પ્લાસ્ટિકની પહોંચથી સુરક્ષિત નથી. વિશ્વની સૌથી મોટી બોટલ્ડ વોટર બ્રાન્ડ્સમાંથી 11નું માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ માટે પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. પરિણામો દર્શાવે છે કે 93% બોટલના પાણીમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ હોય છે. હાલમાં, બાટલીમાં ભરેલા પાણીમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિકના જથ્થા પર કોઈ નિયમો નથી, જેનો અર્થ એ છે કે આપણે જેટલા માઈક્રોપ્લાસ્ટિક પીતા હોઈએ છીએ તેના માટે કંપનીઓ જવાબદાર નથી.

માઈક્રોપ્લાસ્ટિક્સ મનુષ્યમાં મળી આવ્યા છે

2018માં એક પાયલોટ અભ્યાસમાં પ્રથમ વખત જાણવા મળ્યું હતું કે માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ મનુષ્યના પાચનતંત્રમાં પણ છે. આ અભ્યાસ સુધી, અમારી પાસે કોઈ પુરાવા નહોતા કે આ કણોની આપણા પર સીધી અસર થઈ રહી છે. હજુ પણ ઘણું બધું છે જે આપણે જાણતા નથી કે પ્લાસ્ટિકની આપણા સ્વાસ્થ્ય પર શું અસર થઈ શકે છે.

આ કણોથી ઘેરાયેલા હોવાને કારણે, તે પણ અસ્પષ્ટ છે કે આપણે મુખ્યત્વે તેમને કેવી રીતે ગળીએ છીએ. માઇક્રોપ્લાસ્ટિક આપણા સ્થાનિક વાતાવરણમાંથી આવી શકે છે, હવામાં રહેતું હોય છે અને આપણા ખોરાકમાં પડતું હોય છે. અથવા તેઓ અમારા પીવાના પાણી, ખોરાક અથવા પેકેજિંગ, ખાસ કરીને બોટલના પાણીમાંથી આવી શકે છે. આપણે કોઈ નક્કર તારણો કાઢીએ તે પહેલાં વધુ અભ્યાસો કરવા જોઈએ.

આ માઇક્રોપ્લાસ્ટિકને જોવામાં સક્ષમ ન હોવાને કારણે તે સમજવું મુશ્કેલ બને છે કે આપણે શાબ્દિક રીતે પ્લાસ્ટિકથી ઘેરાયેલા છીએ. આપણા જીવનમાં કેટલું છે તે જોવા માટે તે નજીકથી જોવાની જરૂર છે. અમે જે પેકેજિંગનો ઉપયોગ કરીએ છીએ, અમારી શોપિંગને પેકેજ કરવા માટે વપરાતી પ્લાસ્ટિકની થેલીઓ અને અમે જે કપડાં પહેરીએ છીએ તેમાં પણ બધું ઉમેરાય છે. આપણા જીવનમાં પ્લાસ્ટિકની વધુ પડતી માત્રા છે તે જોવાનું સરળ છે.

આપણે આપણા વાતાવરણમાં પ્લાસ્ટિક ઘટાડવા માટે ફેરફારો કરી શકીએ છીએ. તે એક પરિવર્તન છે જે ફક્ત આપણા માટે જ નહીં પરંતુ આપણા ગ્રહ અને આપણા ભવિષ્યને શેર કરતા અન્ય જીવો માટે પણ થવાની જરૂર છે. થોડા વધારાના પગલાં લેવાથી, વધુ સારી પસંદગીઓ કરવાથી અને આપણા પર્યાવરણ પ્રત્યે વધુ જાગૃત રહેવાથી, આપણા મહાસાગરોમાં ઓછું પ્લાસ્ટિક જશે.

• જ્યારે પણ શક્ય હોય, જ્યારે તમે ખરીદી કરો ત્યારે તમારી પોતાની પાણીની બોટલ, કોફી કપ અને બેગ તમારી સાથે લાવો.
• તમે જે કાપડ પહેરો છો તેના પર ધ્યાન આપો, જેમ કે સિન્થેટીક્સ અને ફ્લીસ. ટૅગ્સ તપાસો અને મૈત્રીપૂર્ણ કપડાં વિકલ્પો માટે જુઓ.
• કાચના ઉત્પાદનો (ખાસ કરીને પાણીની બોટલો) પસંદ કરો અથવા જ્યાં સુધી તે ચાલશે ત્યાં સુધી પ્લાસ્ટિક ઉત્પાદનોનો ફરીથી ઉપયોગ કરો.
• જો તમારે સિંગલ-યુઝ પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ કરવો જ હોય, તો ખાતરી કરો કે તમે તેનો યોગ્ય રીતે નિકાલ કરો.

આ મુદ્દાઓ વિશે અન્ય લોકોને શિક્ષિત કરવું પણ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. જો લોકો આપણા મહાસાગરોમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક વિશે જાગૃત નહીં હોય, તો તેઓ વધુ સારા ભવિષ્ય માટે ફેરફાર કરી શકશે નહીં.

માટે આ પોસ્ટને બીજા મિત્રોને પણ શેર કરો અને કમેન્ટ માં તમારો અભિપ્રાય જણાવો

Reference 

https://oceanservice.noaa.gov/facts/microplastics.html

https://www.earthday.org

https://blogs.ei.columbia.edu/2011/01/26/our-oceans-a-plastic-soup/

https://www.nationalgeographic.com

આ પણ વાંચો